Στυτική Δυσλειτουργία
Τι εννοούμε, όταν λέμε στυτική δυσλειτουργία;
Είναι η συνεχής ή περιοδική αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης της στύσης, για να υπάρξει μία επιτυχημένη σεξουαλική επαφή. Ένα παροδικό επεισόδιο στυτικής δυσλειτουργίας δεν είναι αναγκαστικά σημαντικό και μπορεί να συμβεί στον καθένα. Αν, όμως, αυτό επαναλαμβάνεται ή είναι μόνιμο, θα πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό σας. Αν δεν το αντιμετωπίσετε, με την πάροδο του χρόνου πιθανότατα θα σας προκαλέσει άγχος, προβλήματα στη σχέση σας και μείωση της αυτοπεποίθησής σας. Είναι ακόμη θέμα-ταμπού;Μπορεί να φαίνεται δύσκολο να μιλήσετε για κάτι τόσο προσωπικό, ακόμη και στον γιατρό σας· θα πρέπει, όμως, να γνωρίζετε ότι είναι ένα πρόβλημα υγείας, το οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Τι ξέρουμε, σήμερα, για τη στυτική δυσλειτουργία;
Τα τελευταία 25 χρόνια, άλλαξαν όλα γύρω από τη στυτική δυσλειτουργία. Μάθαμε πού οφείλεται, πόσο συχνή είναι, βρήκαμε διαγνωστικές εξετάσεις που εντοπίζουν το πρόβλημα. Σε ό,τι αφορά στις θεραπείες, από τις επεμβατικές θεραπείες των πεϊκών προθέσεων και των ενδοπεϊκών ενέσεων τη δεκαετία του ’80, προχωρήσαμε στη μεγάλη επανάσταση με τα από του στόματος φάρμακα της στύσης, με την κυκλοφορία της σιλδεναφίλης (Viagra ™) το 1998. Ακολούθησαν η ταδαλαφίλη (Cialis™) και η βαρδεναφίλη (Levitra™).
Πρόσφατα, κάναμε ένα ακόμη μεγάλο βήμα με τα κρουστικά κύματα, μία θεραπεία που δεν αντιμετωπίζει μόνο το σύμπτωμα, αλλά στοχεύει στην αιτία του προβλήματος, όταν αυτό είναι αγγειακό. Δεν υπάρχει άλλο πεδίο στην ιατρική που να εξελίχθηκε τόσο πολύ σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα.
Πόσο συχνά είναι τα προβλήματα της στύσης;
Στις νέες ηλικίες κάτω των 40 ετών το πρόβλημα αντιμετωπίζουν 1 στους 20 άντρες, στα 40 με 60 προβλήματα έχουν 1 στους 10 και πάνω από τα 60 έτη ένας στους 5 άντρες. Στην Ελλάδα, παρά την έλλειψη μεγάλης επιδημιολογικής μελέτης, η εκτίμηση είναι ότι υπάρχουν πάνω από 500.000 άντρες που ζουν με το πρόβλημα.
Ποιες ηλικίες έχουν συχνότερα πρόβλημα;
Οι άντρες, μετά τα 50 έτη, συνήθως έχουν οργανικό πρόβλημα. Ας μην ξεχνάμε ότι η στύση είναι κατά βάση ένα αγγειακό φαινόμενο, αφού, για να επιτευχθεί, θα πρέπει να αυξηθεί η αιματική ροή και το πέος να γεμίσει με αίμα. Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι το 70% των προβλημάτων της στύσης οργανικής αιτιολογίας οφείλονται σε αγγειακά αίτια. Μάλιστα, μία κακής ποιότητας στύση μπορεί να είναι ένδειξη προβλήματος στην καρδιά. Μελέτες έχουν δείξει ότι η αγγειακή στυτική δυσλειτουργία προηγείται κατά 3 έτη της στεφανιαίας νόσου.
Τα πιο συχνά οργανικά αίτια είναι:
- Καρδιολογικές παθήσεις
- Απόφραξη των αγγείων
- Υψηλή χοληστερίνη και τριγλυκερίδια
- Υψηλή αρτηριακή πίεση
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Μεταβολικό σύνδρομο (συνδυασμός αυξημένου σωματικού λίπους γύρω από τη μέση, υψηλής αρτηριακής πίεσης, αυξημένων επιπέδων ινσουλίνης, υψηλής χοληστερίνης)
- Παχυσαρκία
- Νευρολογικά νοσήματα, όπως κακώσεις του νωτιαίου μυελού, νόσος του Πάρκινσον και Σκλήρυνση κατά Πλάκας
- Ορμονικές διαταραχές (π.χ. χαμηλή τεστοστερόνη)
- Νόσος Peyronie (ανάπτυξη ουλώδους πλάκας στον ινώδη χιτώνα του πέους)
- Φάρμακα, όπως αντιψυχωτικά, αντικαταθλιπτικά, αντιισταμινικά, διουρητικά, αντιυπερτασικά κ.ά.
- Κάπνισμα, χρήση ουσιών, αλκοόλ
- Θεραπείες για καρκίνο του προστάτη (ορμονικές, ακτινοθεραπεία, ριζική προστατεκτομή)
- Υπερπλασία του προστάτη (συνυπάρχει συχνά με στυτική δυσλειτουργία)
Τα πιο συχνά ψυχολογικά αίτια είναι:
- Μύθοι γύρω από το σεξ και τις «επιδόσεις»
- Άγχος
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Προβλήματα στην οικογένεια ή στη σχέση
- Δυσκολία στην επίτευξη μιας φυσιολογικής εγκυμοσύνης – υπογονιμότητα
- Άγχος επίδοσης/διαταραχή προσοχής
- Αγχώδεις διαταραχές
- Φτωχή σεξουαλική επικοινωνία με την ερωτική σύντροφο
- Κατάθλιψη
- Ψυχιατρικές παθήσεις, όπως σχιζοφρένεια, διαταραχές προσωπικότητας κ.ά.
Έχουν και οι νέοι πρόβλημα;
Η ικανοποιητική σεξουαλική λειτουργία δεν προϋποθέτει μόνο το να λειτουργεί καλά το σώμα, αλλά και να ενεργοποιούνται οι κατάλληλοι ψυχολογικοί μηχανισμοί. Οι νέοι άντρες κάτω των 40 ετών, χωρίς προβλήματα υγείας, βιώνουν κάποιο σεξουαλικό πρόβλημα και αυτό είναι ψυχογενούς αιτιολογίας. Πολλοί άντρες δυσκολεύονται να πιστέψουν πως το πρόβλημά τους ενδέχεται να είναι ψυχολογικό. Αυτό αντικατοπτρίζει κοινές αντιλήψεις, σύμφωνα με τις οποίες τα ψυχολογικά προβλήματα είναι σημάδια αδυναμίας, και ο άντρας θα πρέπει να είναι σε θέση να τα ξεπερνάει μόνος του.
Τα πιο συχνά ψυχογενή αίτια στυτικής δυσλειτουργίας
- άγχος επίδοσης κατά τη σεξουαλική πράξη
- αμηχανία μπροστά σε νέα σύντροφο
- άγχος ανταπόκρισης στη σεξουαλική διάθεση της συντρόφου
- άγχος για την εικόνα σώματος μπροστά στη σύντροφο
- ενοχές από κάποιο μυστικό του προς τη σύντροφο (απιστία)
- κάποιο σημαντικό πρόβλημα (π.χ. οικογενειακό ή επαγγελματικό) εκείνη την περίοδο ή στιγμή
- έχει προηγηθεί μία ιδιαίτερα κουραστική ημέρα
- έχει προηγηθεί έξοδος με υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- λόγω περιορισμών χρονικών ή περιβάλλοντος σε σχέση με τη σεξουαλική πράξη
Έως ποια ηλικία πρέπει να ζητάμε βοήθεια;
Η σεξουαλική δραστηριότητα μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας. Πολλοί αμφισβητούν τη σημαντικότητα της σεξουαλικής ζωής στην τρίτη ηλικία, παρότι παίζει σημαντικό ρόλο στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων κάθε ηλικίας. Εφόσον λοιπόν ένας άντρας έχει διάθεση για σεξουαλική ζωή, η ηλικία δεν είναι αποτρεπτικός παράγοντας. Οι θεραπείες που υπάρχουν σήμερα είναι ασφαλείς και για τις μεγαλύτερες ηλικίες, και πρέπει να προσφέρονται σε όλους, εφόσον δεν υπάρχει αντένδειξη.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Είναι αναγκαίο να μιλήσετε ειλικρινά και να μην ξεχνάτε ότι ο γιατρός είναι εκπαιδευμένος να συζητά τέτοια ευαίσθητα θέματα.
Ο Ουρολόγος, αρχικά, θα σας πάρει λεπτομερές ιατρικό ιστορικό
- Αν έχετε άλλα προβλήματα υγείας ή χρόνιες παθήσεις
- Τι φάρμακα παίρνετε
- Αν έχετε υποβληθεί σε χειρουργικές επεμβάσεις και ποιες
- Τυχόν προβλήματα στην ψυχική υγεία σας
- Κατανάλωση και ποσότητα καπνού και αλκοόλ
- Χρήση ουσιών
Μετά από αυτό, θα παρθεί ένα πλήρες σεξουαλικό ιστορικό, και ενδεικτικά ο γιατρός σας θα σας ζητήσεις πληροφορίες, όπως:
- Περιγραφή του προβλήματος της στύσης (πόσο σκληρή γίνεται και πόσο διαρκεί)
- Αν υπάρχουν άλλα σεξουαλικά προβλήματα (επιθυμίας, πρόωρης εκσπερμάτισης κ.ά.)
- Χρόνος από την έναρξη του προβλήματος, αν είναι σταθερό ή περιοδικό και αν είναι σταθερά επιδεινούμενο με τον χρόνο
- Αν η σύντροφος έχει κάποια σεξουαλικά προβλήματα (π.χ. μείωση επιθυμίας ή ύγρανσης λόγω εμμηνόπαυσης)
- Αν η στύση είναι επιτυχής, όταν είστε μόνος (αυνανισμός), ή αν υπάρχουν νυκτερινές/πρωινές στύσεις
- Αν έχετε παρατηρήσει παράγοντες που επιδεινώνουν το πρόβλημα (π.χ. μέρος, συγκεκριμένη σύντροφος κ.ά.)
- Αν έχετε δοκιμάσει κάποια θεραπεία στο παρελθόν (π.χ. χάπια)
Με βάση το ιστορικό, συνήθως έχουμε μία εκτίμηση για το αν το πρόβλημα είναι ψυχολογικό ή οργανικό.
Τι διαγνωστικές εξετάσεις υπάρχουν;
Για τους περισσότερους ασθενείς η λήψη ενός καλού ιστορικού (ιατρικού και σεξουαλικού) και η κλινική εξέταση αρκούν, για να τεθεί διάγνωση. Αν, όμως, ο γιατρός σας το κρίνει σκόπιμο, θα σας ζητήσει να υποβληθείτε σε πιο ειδικές εξετάσεις, όπως:
- Εξετάσεις αίματος, όπως για σάκχαρο, χοληστερίνη και τεστοστερόνη. Αν και από αυτές κρίνει ότι έχετε αυξημένο κίνδυνο για στεφανιαία νόσο, ίσως σας παραπέμψει για μία καρδιολογική εκτίμηση.
- Triplex αγγείων-πέους. Η εξέταση διαρκεί περίπου 1 ώρα και γίνεται στο ιατρείο. Συγκεκριμένα, ύστερα από ένεση στο πέος φαρμάκων που προκαλούν στύση, γίνεται εκτίμηση της αιματικής ροής στο πέος. Τα αποτελέσματα της εξέτασης είναι χρήσιμα, μόνον όταν καταφέρει ο γιατρός με τα φάρμακα να σας βοηθήσει να πετύχετε μία στύση αντίστοιχη με την καλύτερη στύση που πετυχαίνετε στο σπίτι σας μόνος ή κατά τη διάρκεια ερωτικής επαφής.
- Καταγραφή νυκτερινών στύσεων. Γίνεται με τη βοήθεια ενός μηχανήματος, το οποίο προσαρμόζεται στο πέος πριν από τον ύπνο. Σκοπός είναι να καταγράψει τον αριθμό και την ποιότητα των νυκτερινών στύσεων. Η εξέταση γίνεται στο σπίτι του ασθενή και βοηθά τον γιατρό να ξεχωρίσει την ψυχογενή από την οργανική στυτική δυσλειτουργία.
- Αν από το ιστορικό υπάρχουν ενδείξεις για ψυχολογικό πρόβλημα, ο Ουρολόγος θα σας παραπέμψει για εκτίμηση σε ειδικό σεξολόγο ή ψυχίατρο, αντίστοιχα.
Τι θεραπευτικές δυνατότητες έχουμε σήμερα;
Η θεραπεία θα καθοριστεί από το είδος της στυτικής δυσλειτουργίας.
Αν το αίτιο είναι ψυχογενές ή υπάρχουν προβλήματα στη σχέση, ένας εξειδικευμένος σεξολόγος θα μπορέσει να σας βοηθήσει να ξεπεράσετε το πρόβλημα. Υπάρχουν ειδικές θεραπείες (γνωστική/συμπεριφορική και sex therapy), που περιλαμβάνουν συναντήσεις ανά 2 περίπου εβδομάδες με ειδικό σεξολόγο και διαρκούν από 1-3 μήνες ανάλογα με το πρόβλημα.
Για τη στυτική δυσλειτουργία, η οποία οφείλεται σε οργανικά
αίτια, οι επιλογές που υπάρχουν είναι:
Φάρμακα από το στόμα.
Υπάρχουν, σήμερα, τέσσερα διαφορετικά φάρμακα (αβαναφίλη, βαρδεναφίλη, σιλδεναφίλη και ταδαλαφίλη).
Πόσο αποτελεσματικά και ασφαλή είναι τα χάπια της στύσης;
Από το 1998, – οπότε κυκλοφόρησε το Viagra™ (σιλδεναφίλη), 5 χρόνια αργότερα κυκλοφόρησαν το Cialis™ (ταδαλαφίλη) και το Levitra™ (βαρδεναφίλη), ενώ το 2013 ήρθε στην αγορά και to Spedra™ (αβαναφίλη)- πάνω από 200 εκατομμύρια άντρες τα έχουν χρησιμοποιήσει παγκοσμίως. Αυτό συνέβη, γιατί είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά στο 50-70% των περιπτώσεων, ανάλογα με τη σοβαρότητα του προβλήματος. Επίσης, εφόσον έχει αποκτηθεί τεράστια εμπειρία για την ασφάλεια, είναι πλέον δεδομένο ότι και τα 4 φάρμακα είναι εξίσου ασφαλή. Και μάλιστα, ύστερα από 17 έτη κυκλοφορίας, η μόνη απόλυτη αντένδειξη είναι η συγχορήγηση με τα νιτρώδη, τα γνωστά φάρμακα για τη στηθάγχη.
Τι είναι η νέα μέθοδος των κρουστικών κυμάτων;
Μέχρι σήμερα, οι θεραπευτικές επιλογές για την καταπολέμηση της στυτικής δυσλειτουργίας αγγειακής αιτιολογίας αντιμετώπιζαν περιστασιακά μόνο το σύμπτωμα, αλλά όχι την αιτία, δηλαδή τη μείωση της ροής του αίματος στα σηραγγώδη σώματα του πέους. Με τη νέα θεραπευτική μέθοδο φαίνεται να γίνεται εφικτή πλέον η θεραπεία της πάθησης, αφού τα κρουστικά κύματα προκαλούν επαναγγείωση του πέους.
Συσκευή αντλίας κενού.
Είναι μία μέθοδος, κατά την οποία, με μία συσκευή που τοποθετείται μέσα στο πέος, δημιουργείται κενό αέρος, και αυτό προκαλεί είσοδο αίματος και διόγκωση του πέους. Στη συνέχεια, τοποθετείται ένας δακτύλιος στη βάση του πέους, για να διατηρηθεί η στύση. Σημαντικό είναι να γνωρίζετε ότι ο δακτύλιος δεν πρέπει να παραμένει τοποθετημένος για διάστημα μεγαλύτερο των 30 λεπτών. Η θεραπεία αυτή δεν είναι καλά αποδεκτή από νεότερους ασθενείς, αφού δεν προκαλεί σκληρή στύση.
Ορμονοθεραπεία.
Εφαρμόζεται σε μικρό ποσοστό ασθενών, οι οποίοι έχουν έλλειψη τεστοστερόνης.
Εάν για κάποιον τα χάπια δεν φέρουν αποτέλεσμα, τι επιλογές έχουμε?
Υπάρχουν οι ενδοπεϊκές ενέσεις, όπου μέσω μιας λεπτής σύριγγας, όπως της ινσουλίνης, γίνεται έγχυση ειδικού φαρμάκου στο πέος. Χρησιμοποιούνται από το 1985 και δίνουν αποτέλεσμα μέσα σε 10 λεπτά, με διάρκεια, αναλόγως της δόσης, που δεν πρέπει να ξεπερνά τη 1 ώρα. Είναι μία θεραπεία δοκιμασμένη, με λίγες επιπλοκές, εφόσον γίνει σωστή ρύθμιση της δόσης από έμπειρο Ουρολόγο. Η διαδικασία είναι εύκολη στην εκμάθηση και εφαρμόζεται από εκατομμύρια ασθενείς σε όλον τον κόσμο.
Πεϊκή πρόθεση.
Εφαρμόζεται, όταν αποτύχουν όλες οι προηγούμενες μορφές θεραπείας. Τοποθετούνται χειρουργικά, με τομή όμως που δεν φαίνεται μετά (στο όσχεο), και επιτρέπουν στον ασθενή τη μηχανική ενεργοποίηση όποτε και για όσο χρόνο θέλει .
