Πρόληψη γονιμότητας του άντρα η υπογονιμότητα αποτελούσε διαχρονική ανησυχία και είναι επίσης σημαντικό κλινικό πρόβλημα σήμερα, το οποίο επηρεάζει το 8-12% των ζευγαριών παγκοσμίως. Από όλες τις περιπτώσεις υπογονιμότητας, περίπου το 40-50% οφείλεται σε στειρότητα του “ανδρικού παράγοντα” και στο 2% όλων των ανδρών οι σπερματικές παράμετροι ειναι αρνητικως επηρεασμένες.

Αρκετοί είναι οι παράγοντες και οι παθήσεις, που επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του σπέρματος και κατ’επέκταση τη γονιμότητα ενός ανδρα .

  1. Παχυσαρκία

Το αυξημένο σωματικό βάρος και ειδικά η παχυσαρκία  (ΔΜΣ  >20kg/m2), επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα  του σπέρματος, προκαλώντας αλλοιώσεις στην μορφολογία αλλά και στο γενετικό υλικό DNA.

  1. Κάπνισμα και εξαρτησιογόνες ουσίες

To κάπνισμα, μέσω του «οξειδωτικού stress», επηρεαζει την ποιότητα του σπέρματος ακόμα και  όταν οι παράμετροι του σπέρματος είναι εντώς φυσιολογικών ορίων, προκαλώντας βλάβες στο γενετικο υλικό DNA καθώς και διαταραχές στην προσκολλητικότητα των σπερματοζωαρίων. Το κάπνισμα επιδεινώνει όλες τις παραμέτρους του σπέρματος, δηλαδή τον αριθμό, την κινητικότητα και την μορφολογία των σπερματοζωαριών.

Επίσης, η χρήση ναρκωτίκων ουσιών, οπως μαριχουάνα, κανναβις και κοκαίνη επηρεαζει σημαντικά την ποιότητα του σπερματος.

Αξίζει να σημειωθεί πως η διακοπή του καπνίσματος και χρήσης ουσιών αναστρέφει αυτήν την κατάσταση.

  1. Διατροφή
Τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά επηρεάζουν θετικά την γονιμότητα. Αντιοξειδωτική δράση έχουν οι πλούσιες τροφές σε
  • βιταμίνη Α 
  • βιταμίνη C 
  • βιταμίνη Ε 
  • ωμέγα 3 λιπαρά 
  • ψευδάργυρο 
  • φολικό οξύ
  1. Συμπληρώματα άγνωστης προέλευσης και αναβολικά
Νεοι ανδρες, με απώτερο σκοπό την σωματική διάπλαση, λαμβάνουν αναβολικά ακόμα  και τεστοστερόνη αγνοώντας τα καταστρεπτικά αποτελέσματα της χρησης τους τόσο στη γονιμότητα  όσο και στην γενικότερη κατάσταση του οργανισμού. Τα αναβολικά και ειδικά η χορήγηση τεστοστερόνης διακόπτει τη σπερματογένεση και προκαλεί τεράστιες ορμονικές μεταβολές.
  1. Αύξηση της θερμοκρασίας των όρχεων
Οι όρχεις βρίσκονται έξω από το σώμα,  όχι για αισθητικούς λόγους, αλλά λειτουργικούς. Η θερμοκρασία τους πρέπει να είναι χαμηλότερη από αυτήν του υπόλοιπου σώματος, για να λειτουργούν και να ευεργετείται η σπερματογεννεση.  Αρνητικοί παράγοντες είναι:
  • Η κρυψορχία,
  • η παχυσαρκία,
  • η καθιστική εργασία,
  • τα στενά εσώρουχα-στενά παντελόνια
  • η  χρήση των φορητών υπολογιστών (laptops) , όταν τους έχει κανείς στα γόνατά του, εκπέμπουν τη θερμότητα στους όρχεις.
  1. Λοιμώξεις
Η ύπαρξή διαφόρων μικροοργανισμών -μικροβίων στο σπερματικό υγρό  καθώς και  οι φλεγμονές των γεννητικών οργάνων όπως προστατίτιδα και επιδιδυμίτιδα που είναι δυνατόν να προκαλέσουν ,έχουν ως αποτέλεσμα την αλλαγή στην ποιότητα του σπέρματος.
  1. Τραυματισμοί γεννητικών οργάνων

Οι τραυματισμοί των όρχεων  μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια της ζωής και ειδικά κατά την διάρκεια  αθληματων όπως οι πολεμικές τέχνες και η ποδηλασία. Η χρήση σπασουάρ κατα την άσκηση προστατεύει τους όρχεις.

Είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστούν άμεσα,  διότι μπορεί να έχουν συνέπειες στη γονιμότητα μακροπρόθεσμα.

  1. Κιρσοκήλη
  2. Ηλικία

Οι παράμετροι του σπέρματος μειώνονται με τα χρόνια και μετά τα 40 έτη  η μείωση είναι αισθητή. Βέβαια, ένας άντρας στα 50 ή 60 μπορεί να γονιμοποιήσει, αλλά σίγουρα θα είναι πιο δύσκολη η σύλληψη.

Πάντως, πριν αρχίσει τις προσπάθειες για σύλληψη, καλό είναι κάθε άντρας να κάνει μία εξέταση σπέρματος , μαζί με καλλιέργεια σπέρματος, για τη διάγνωση τυχόν λοίμωξης και με τα αποτελέσματα να επισκεφτεί ειδικό Ουρολόγο/Ανδρολόγο.