Προστατίτιδα
Τι είναι η προστατίτιδα;
Η προστατίτιδα είναι ο γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη φλεγμονή του προστάτη. Ο όρος είναι πολύ γενικός και δεν περιγράφει με λεπτομέρεια όλο το φάσμα των κλινικών εκδηλώσεων που μπορεί να συνδέονται με φλεγμονή του προστάτη. Είναι μια πολύ συχνή πάθηση που ταλαιπωρεί πολλούς άντρες όλων των ηλικιών.
Σήμερα ξέρουμε ότι υπάρχουν διαφορετικά είδη προστατίτιδας:
- Η οξεία βακτηριακή προστατίτιδα
- Η χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα
- Η χρόνια προστατίτιδα μη βακτηριακή
- Η ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα
Ποια είναι τα αίτια και τα συμπτώματα της προστατίτιδας;
Τα αίτια και τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με το είδος της προστατίτιδας.
- Οξεία βακτηριακή προστατίτιδα
Η οξεία βακτηριακή προστατίτιδα είναι μια λοίμωξη του προστάτη που προκαλείται από κάποια βακτήρια εκ των οποίων τα πιο συχνά η E.coli, η Klebsiella και ο Proteus. Το μικρόβιο μπορεί να μεταφερθεί με τη σεξουαλική επαφή, μέσω του αίματος ή να είναι μια επιπλοκή της βιοψίας του προστάτη. Ο ασθενής παρουσιάζει έντονα συμπτώματα λοίμωξης δηλαδή πυρετό, ρίγος, αδυναμία με συνοδό συχνουρία και δυσουρία.
- Χρόνια προστατίτιδα (βακτηριακή και μη βακτηριακή)
Η χρόνια προστατίτιδα δυσκολεύει για μεγάλο διάστημα τη ζωή πολλών ανδρών, που κάνουν κυρίως καθιστική εργασία, καθώς χαρακτηρίζεται από υφέσεις κι εξάρσεις με διάφορα συμπτώματα.
Τα συμπτώματα μπορεί να μην είναι πάρα πολύ έντονα ή θορυβώδη, όπως είναι σε μία οξεία προστατίτιδα, είναι όμως συνεχή και βασανιστικά.
Πόνος και αίσθηση βάρους στο περίνεο, δηλαδή την περιοχή ανάμεσα στους όρχεις και τον πρωκτό, συχνουρία, επιτακτική ανάγκη κένωσης του εντέρου, δυσκολία και ενοχλήσεις κατά την ούρηση, πρόωρη ή επώδυνη εκσπερμάτιση, διαταραχές στη στύση είναι μερικά από τα συμπτώματα της χρόνιας προστατίτιδας. Εφόσον δεν βρεθεί άμεση θεραπεία, αναπόφευκτα ο άνδρας επιβαρύνεται ψυχολογικά. Η δυσκολία στη θεραπεία έγκειται στο ότι τα αντιβιοτικά που χορηγούνται, δυσκολεύονται να διαπεράσουν την κάψα του προστάτη και να φτάσουν στον αδένα που φλεγμαίνει. Αποτέλεσμα είναι να παρατηρούνται υφέσεις και εξάρσεις.
Η χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα συνήθως προκαλείται από τα ίδια βακτήρια που προκαλούν και την οξεία. Πιο σπάνια έχουν ενοχοποιηθεί και άλλοι μικροοργανισμοί όπως ο γονόκοκκος, χλαμύδια, μυκόπλασμα και μύκητες. Συχνά υπάρχει χρόνια λοίμωξη των ούρων τα οποία παλινδρομούν στον προστάτη και προκαλούν την προστατίτιδα.
- Η ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα
Είναι ακριβώς αυτό που περιγράφει το όνομα της, δηλαδή δεν υπάρχουν συμπτώματα. Συνήθως διαγιγνώσκεται τυχαία σε κάποια βιοψία προστάτη που γίνεται για άλλο λόγο. Τα αίτια που την προκαλούν δεν είναι ξεκάθαρα.
Πως γίνεται η διάγνωση της προστατίτιδας;
Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό του ασθενούς και στην καλή κλινική εξέταση. Η καλλιέργεια ούρων θα βοηθήσει να εντοπίσουμε εάν υπάρχει βακτήριο και έτσι το είδος της προστατίτιδας. Πιο ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις, όπως υπερηχογράφημα (κύστης-προστάτη-όρχεων) και αξονική τομογραφία, μπορεί να χρειαστούν αλλά αυτό θα το αποφασίσει ο γιατρός σας.
- Οξεία βακτηριακή προστατίτιδα
Από το ιστορικό και την κλινική εξέταση ο γιατρός σας θα συμπεράνει εάν πρόκειται για οξεία προστατίτιδα. Η γενική εξέταση αίματος θα επιβεβαιώσει τη λοίμωξη ενώ η καλλιέργεια ούρων θα εντοπίσει το μικρόβιο που είναι υπεύθυνο.
- Χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα
Η διάγνωση θα τεθεί από το ιστορικό και την κλινική εξέταση. Η καλλιέργεια ούρων μπορεί να μην εντοπίσει το μικρόβιο που προκαλεί την προστατίτιδα. Η συλλογή ούρων μετά από μάλαξη του προστάτη αυξάνει την πιθανότητα να βρεθεί ο μικροοργανισμός.
- Χρόνια μη βακτηριακή προστατίτιδα – χρόνιος πυελικός πόνος
Για τη διάγνωση της, η οποία γίνεται με αποκλεισμό άλλων παθήσεων και άλλων τύπων προστατίτιδας, τα συμπτώματα θα πρέπει να επιμένουν για διάστημα μεγαλύτερο των 3 μηνών. Είναι μια χρόνια κατάσταση που ταλαιπωρεί και επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Αλλά και για το ουρολόγο είναι μια νόσος που χρειάζεται εμπειρία, καθότι υπάρχουν δυσκολίες στη διαχείριση του ασθενή. Σε αυτό συμβάλει το γεγονός ότι η χρόνια μη βακτηριακή προστατίτιδα δεν μπορεί να τεκμηριωθεί εργαστηριακά (οι εξετάσεις αίματος, ούρων, υπέρηχοι είναι φυσιολογικές).
Οι εξετάσεις των ούρων, του προστατιτικού εκκρίματος και του σπέρματος είναι χαρακτηριστικές για την ύπαρξη μικροβιακής φλεγμονής και οι αντίστοιχες καλλιέργειες προσδιορίζουν το υπεύθυνο παθογόνο βακτηρίδιο και δίνουν τα αποτελέσματα του αντιβιογράμματος (έλεγχος ευαισθησίας στα διάφορα αντιβιοτικά).
Πρέπει να τονισθεί ότι η διάγνωση της χρόνιας βακτηριακής προστατίτιδας μπορεί να επιβεβαιωθεί μόνο με την εξέταση των 4 δειγμάτων ούρων κατά Meares και Stamey (δείγμα ούρων στην αρχή, στο μέσο της ούρησης, προστατικό έκκριμα μετά από μάλαξη του προστάτη και τέταρτο δείγμα ούρων μετά από την μάλαξη του προστάτη) ή με την εξέταση των 2 δειγμάτων ούρων κατά Nickel (δείγμα ούρων στο μέσο της ούρησης και μετά από την μάλαξη του προστάτη). Και οι δύο τεχνικές είναι ισάξιες.
Πως θεραπεύεται η προστατίτιδα;
Η θεραπεία σχετίζεται με το είδος της προστατίτιδας.
- Οξεία βακτηριακή προστατίτιδα
Χορηγούνται αντιβιοτικά από το στόμα ή ενέσιμα, αντιπυρετικά και αντιφλεγμονώδη, άφθονη λήψη υγρών αν και συχνά απαιτείται νοσηλεία για χορήγηση υγρών και αντιβιοτικών από τη φλέβα.
- Χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα
Η θεραπεία γίνεται με αντιβιοτικά και σε αυτό το είδος προστατίτιδας. Η διάρκεια της θεραπείας πρέπει να είναι για μεγάλο χρονικό διάστημα, 3 έως και 8 εβδομάδων για να μειωθεί η πιθανότητα υποτροπής. Παράλληλα, θα πρέπει να διερευνηθούν τα αίτια τα οποία συμβάλουν στη δημιουργία ουρολοιμώξεων. Τέτοιες καταστάσεις είναι η λιθίαση του ουροποιητικού, η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη με υπολειπόμενο ούρων και διάφορες παθήσεις που επηρεάζουν τη νεύρωση της κύστης.
Χρόνια μη βακτηριακή προστατίτιδα – χρόνιος πυελικός πόνος
Επειδή δεν είναι γνωστά τα αίτια που την προκαλούν δεν υπάρχει μια και μοναδική θεραπεία για όλες τι περιπτώσεις. Συχνά οι ασθενείς παρουσιάζουν εξάρσεις και υφέσεις, ενώ τα αίτια που μπορεί να πυροδοτήσουν την επανεμφάνιση της είναι διαφορετικά για τον καθένα. Η θεραπεία συνήθως είναι μακροχρόνια και συνοδεύεται από αλλαγές στον τρόπο ζωής του αρρώστου. Όλα τα παραπάνω συμβάλουν αρνητικά στην ποιότητα ζωής του ασθενούς, επηρεάζουν την ψυχολογία του ενώ δεν είναι σπάνιο να προκαλέσουν άγχος και κατάθλιψη.
Συχνά χρειάζεται συνδυασμός θεραπειών που στόχο έχουν να μετριάσουν τα συμπτώματα και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντιβιοτικά, αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά, φάρμακα που βελτιώνουν τη ροή των ούρων και τη συχνουρία (α-αδρενεργικοί αποκλειστές, αντιχολινεργικά), φάρμακα που βοηθούν τη στυτική λειτουργία, φυτικά εκχυλίσματα καθώς και νευροληπτικά σε ασθενείς με χρόνιο πόνο. Είναι απαραίτητο ο ασθενής, αν όχι να κόψει, τουλάχιστον να ελαττώσει δραστικά όλα τα ερεθιστικά ποτά ή φαγητά, όπως αλκοόλ, καφέ και καρυκεύματα.Τροφές, ποτά ή συνήθειες που επιδεινώνουν τα συμπτώματα θα πρέπει να αποφεύγονται.
Σε κάποιες περιπτώσεις εξειδικευμένοι φυσικοθεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν τόσο στο χρόνιο πυελικό πόνο, όσο και εκπαιδεύοντας τον ασθενή να χαλαρώνει το πυελικό έδαφος.
Ποια είναι η πρόγνωση για την προστατίτιδα;
Η οξεία βακτηριακή προστατίτιδα είναι πλήρως ιάσιμη με την λήψη αντιβιοτικών για μικρό χρονικό διάστημα (συνήθως 3 εβδομάδων). Η χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα παρόλο που υποτροπιάζει, ανταποκρίνεται καλά στα αντιβιοτικά και ο ασθενής είναι ασυμπτωματικός μετά την αγωγή. Η χρόνια μη βακτηριακή προστατίτιδα είναι μια πρόκληση τόσο για τον ασθενή όσο και το γιατρό. Συνήθως τα συμπτώματα δεν εξαλείφονται πλήρως αλλά παρουσιάζουν υφέσεις και εξάρσεις. Στόχος είναι ο ασθενής να έχει καλή ποιότητα ζωής και να μην επηρεάζεται η κοινωνικότητα του. Η ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα δεν είναι κλινικά σημαντική και δε χρειάζεται αντιμετώπιση.
