Κιρσοκήλη
Ορισμός
Διάταση των ορχικών φλεβών στο σπερματικό ή ελικώδες πλέγμα του όρχεως, ιδίως αριστερά αποτελεί ένα από τα συχνότερα αίτια ανδρικής υπογονιμότητας
Είναι η ελικοειδής διάταση των φλεβών του όρχεως και πρόκειται για φλεβική ανεπάρκεια (όπως οι κιρσοί στα πόδια). Παρατηρείται στον αριστερό όρχι και αποτελεί ένα από τα συχνότερα αίτια ανδρικής υπογονιμότητας
Αιτιολογία – Παθογένεια
Οι φλέβες, κανονικά, επιτρέπουν την κίνηση του αίματος από την περιφέρεια του σώματος προς το κέντρο και από τις μικρότερες προς τις μεγαλύτερες φλέβες. Η αντίστροφη αυτή κίνηση του αίματος επιτυγχάνεται χάρη σε ειδικές βαλβίδες που έχουν οι φλέβες και δεν επιτρέπουν στο αίμα να κινηθεί προς τα πίσω.
Η κύρια αιτία σχηματισμού κιρσοκήλης είναι η ανεπάρκεια των βαλβίδων της έσω σπερματικής φλέβας με αποτέλεσμα τη στάση του αίματος στις φλέβες πάνω από τον όρχι.
Παρουσιάζεται συνήθως αριστερά (90%) για λόγους ανατομικούς και σπανιότερα δεξιά ή αμφοτερόπλευρα.
Εμφανίζεται συνήθως σε νεαρή ηλικία όμως μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά σε οποιαδήποτε ηλικία όταν πιέζεται η έσω σπερματική φλέβα.
Η συχνότητα στο γενικό πληθυσμό είναι 11,7%. Είναι σπάνια κάτω από την ηλικία των 10 ετών και στα άτομα με υπογονιμότητα ανευρίσκεται σε ποσοστό 25,4%. Επίσης μπορεί να είναι πρώιμη εκδήλωση κακοηθειών (όπως νεφροβλάστωμα) ή υδρονέφρωσης.
Διάγνωση – Ταξινόμηση
Συνήθως, η κιρσοκήλη ανακαλύπτεται τυχαία από τον ίδιο τον ασθενή ή τον γιατρό. Ο ασθενής έρχεται στον ειδικό είτε γιατί ψηλάφισε μία μάζα στον όρχι είτε για ένα αίσθημα βάρους στο όσχεο.
Στην ψηλάφηση του όρχεως, δίνεται η εντύπωση μιας μαλακής μάζας, δίχως σαφή όρια. Χαρακτηριστικό είναι ότι η μάζα αυτή μειώνεται στην κατάκλιση, ενώ μεγαλώνει στην όρθια θέση και στην αύξηση της πίεσης μέσα στην κοιλία (όταν σφίγγουμε την κοιλιά μας).
Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με υπερηχογραφικό έλεγχο (έγχρωμο triplex).
Η ταξινόμηση της κιρσοκήλης είναι χρήσιμη για την κλινική πράξη και είναι η παρακάτω:
- Υποκλινική: Δεν είναι ορατή, ούτε στην ηρεμία ούτε στην αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, αλλά διαγιγνώσκεται μόνο με τον υπερηχογραφικό έλεγχο.
- 1ου βαθμού: Είναι ψηλαφητή στην αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης αλλά όχι στην ηρεμία.
- 2ου βαθμού: Είναι ψηλαφητή στην ηρεμία, αλλά δεν είναι ορατή.
- 3ου βαθμού: Είναι ορατή στην ηρεμία.
Κιρσοκήλη και γονιμότητα
Η κιρσοκήλη επιδρά αρνητικά στην σπερματογένεση. Εμφανίζεται περίπου στο 11,7 % των ενήλικων αντρών και στο 25,4% που έχουν πρόβλημα υπογονιμότητας . Η ακριβής σχέση μεταξύ της αντρικής γονιμότητας και της κιρσοκήλης είναι άγνωστη, αλλά θεωρείται ότι η ύπαρξη της μεταβάλλει τις συνθήκες πίεσης, θερμοκρασίας και οξυγόνωσης τοπικά με αποτέλεσμα τη διαταραχή του μηχανισμού παραγωγής σπερματοζωαρίων. Επίσης, φαίνεται ότι η κιρσοκήλη προκαλεί βλάβες στο DNA των σπερματοζωαρίων, οι οποίες αντιστρέφονται μετά την αντιμετώπισή της.
Θεραπεία
Η θεραπεία είναι χειρουργική και συνίσταται στην απολίνωση της έσω σπερματικής φλέβας σε υψηλότερο επίπεδο, ώστε να σταματήσει η παλινδρόμηση και η στάση του αίματος στον όρχι.
Ενδείξεις δε, για αντιμετώπιση της αποτελούν:
- Σε άντρες με επηρεασμένο σπέρμα, που έχουν κλινική κιρσοκήλη και υπογονιμότητα για 1 τουλάχιστον χρόνο. Η υπογονιμότητα δεν πρέπει να οφείλεται σε άλλους λόγους.
- Ο χρόνιος πόνος και η ενόχληση.
- Η ατροφία του όρχι στην εφηβεία.
- Παιδιά, στα οποία τεκμηριωμένα, με υπερηχογραφικό έλεγχο, φαίνεται πως υπάρχει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του όρχεως.
Η υποκλινική κιρσοκήλη δεν πρέπει να χειρουργείται.
Εγχειρήσεις
- Διενεργείται διακοπή της κυκλοφορίας των σπερματικών φλεβών. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές όπως η εγχείρηση Ivavissevich, η Palomo ή η λαπαροσκοπική από τις οποίες τα καλύτερα αποτελέσματα έχει η μικροχειρουργική. Η τομή είναι πολύ μικρή δίπλα στο πέος. Δεν διανοίγονται οι κοιλιακοί μύες, ο ασθενής εξέρχεται από το νοσοκομείο την επόμενη ημέρα και επιστρέφει στις δραστηριότητες του μέσα σε 3 ημέρες.
- Εναλλακτικά της χειρουργικής θεραπείας, υπάρχει και ο εμβολισμός των σπερματικών φλεβών, ο οποίος όμως έχει περισσότερες επιπλοκές και δεν εφαρμόζεται ευρέως.
Επιπλοκές
- Υποτροπή (5-45%) αναλόγως του είδους της επέμβασης.
- Εμφάνιση υδροκήλης (7-39%)
- Ατροφία όρχι.
- Κάκωση λαγονοβουβωνικού νεύρου.
- Κάκωση αιδιομηρικού νεύρου.
- Κάκωση σπερματικού πόρου.
