Καρκίνος Προστάτη
Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί μία από τις συχνότερες νεοπλασίες του ανδρικού πληθυσμού σε όλο τον κόσμο και πιο συγκεκριμένα στις δυτικές κοινωνίες είναι η συνηθέστερη κακοήθεια στους άνδρες. Ο καρκίνος του προστάτη είναι μια νόσος προχωρημένης ηλικίας και απαντά κυρίως 6η και 7η δεκαετία της ζωής, ενώ σπάνια εκδηλώνεται σε ασθενείς κάτω των 50 ετών.
Η πάθηση δεν δίνει κανένα σύμπτωμα στα αρχικά στάδια, όπου η νόσος είναι αντιμετωπίσιμη. Η έγκαιρη διάγνωση όμως είναι εφικτή, αρκεί κάθε άντρας να ευαισθητοποιηθεί γι’ αυτό. Η διάγνωση γίνεται μόνο με τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο.
Η πρόληψη βασίζεται σε μία απλή εξέταση αίματος, το PSA (ειδικό προστατικό αντιγόνο), που μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό του καρκίνου του προστάτη σε ένα πρώιμο στάδιο και στην δακτυλική εξέταση του προστάτη.
- PSA
Σε ηλικίες κάτω των 50 ετών, δεν χρειάζεται, αφού ο καρκίνος του προστάτη είναι σπάνιος σε νεότερους άντρες, εκτώς εαν έχει διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη κάποιος συγγενής πρώτου βαθμού (πατέρας, αδελφός ή τα αδέλφια των γονέων).
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει κάποια τιμή PSA που να διαχωρίζει το φυσιολογικό από το παθολογικό. Παρόλο που τιμές κάτω από 4 ng/ml θεωρούνται φυσιολογικές, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι τιμές αυτές είναι ενδεικτικές και δεν αποκλείουν καρκίνο.
Η τιμή του PSA είναι ενδεικτική και η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται από τον Ουρολόγο.
- Δακτική εξέταση
. Αυτή η εξέταση μπορεί να είναι ενοχλητική (ιδιαίτερα στους άντρες που έχουν αιμορροΐδες), αλλά συνήθως δεν είναι επώδυνη και διαρκεί πολύ λίγο.
Η δακτυλική εξέταση μπορεί να βρει περιστατικά καρκίνου στους άντρες με φυσιολογικά επίπεδα PSA. Σε τέτοια περίπτωση, όταν εντοπιστεί κάποια σκληρία στην περιοχή του προστάτη, η βιοψία επιβάλλεται ανεξάρτητα από την τιμή του PSA. Μέ την δακτυλική εξέταση ό ουρολόγος μπορεί να πάρει πολλά στοιχεία απολύτως χρήσιμα για την διάγνωση κάποιας πάθησης στον προστάτη, όπως σημεία ύπαρξης χρόνιας Φλεγμονής , ψηλάφηση υπόσκληρων οζιδίων ή σκληρών περιοχών του αδένα, ψηλάφηση των σπερματοδόχων κύστεων για φλεγμονή ή για τυχόν επέκταση του καρκίνου και αξιολόγηση μεγέθους του αδένα.
Μετά την μέτρηση του PSA και την δακτυλική εξέταση, ο Ουρολόγος θα κρίνει εάν θα κάνετε βιοψία προστάτη.
Ιδιαίτερα χρήσιμη εξέταση αποτελεί, επίσης, η Πολυπαραμετρικη Μαγνητική του προ στάτη, η οποια δεν αντικαθιστά την κλασική βιοψία στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη αλλά βοηθά στον εντοπισμό, στην χαρτογράφηση του καρκίνου, ιδιαίτερα όταν έχει προηγηθεί μία αρνητική βιοψία, οπότε στην επόμενη βιοψία που ακολουθεί μπορούμε να πάρουμε δείγματα εκλεκτικά από το σημείο που η μαγνητική τομογραφία μας εντοπίζει ότι πιθανόν να υποκρύπτεται ένας καρκίνος.
Πώς γίνεται η βιοψία προστάτη;
Η βιοψία του προστάτη διενεργείται με τη χρήση ειδικών υπερήχων με ειδική κεφαλή (διορθική), που εισάγεται από τον πρωκτό και απεικονίζει τον αδένα στην οθόνη.
Λαμβάνονται, με μία λεπτή και μακριά βελόνα, μέσω ειδικής συσκευής στόχευσης, μικρές ποσότητες ιστού από διαφορετικές περιοχές του προστάτη. Η εμπειρία είναι δυσάρεστη, αλλά αποδεκτή με τοπική αναισθησία, βεβαιώς υπάρχει παντα η δυνατότητα διενέργειας της υπό μέθη αναισθησία.
Οκτώ στους δέκα άντρες, κατά μέσο όρο, μπορεί να έχουν ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα βιοψίας (αρνητικό για καρκίνο).
Εφόσον διαγνωσθεί μέσω της βιοψίας καρκίνος προστάτη, προχωράμε στη σταδιοποίηση της νόσου για την ύπαρξη τυχόν μεταστάσεων κι έλεγχο ολόκληρου του οργανισμού με:
- αξονική τομογραφία άνω-κάτω κοιλίας
- σπινθηρογράφημα οστών
Θεραπευτικές Επιλογές
Η επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας εξαρτάται απο το στάδιο της νόσου, εάν δηλαδή πρόκειται για εντοπισμένη μόνο στον προστάτη νόσο ή για προχωρήμενη και γίνεται πάντα ύστερα από διεξοδική συζήτηση με τον ασθενή.
Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας στα αρχικά στάδια;
Ενεργητική παρακολούθηση/επιτήρηση
Ενεργός παρακολούθηση συνεπάγεται τακτικό έλεγχο (για παράδειγμα κάθε 3 με 6 μήνες), αφού ο καρκίνος του προστάτη είναι πάθηση που εξελίσσεται αργά. Η παρακολούθηση συνιστάται σε ασθενείς συνήθως μεγάλης ηλικίας με ένα μικρό όγκο που δεν είναι πολύ επιθετικός ή σε ασθενείς με μικρό προσδόκιμο επιβίωσης εξαιτίας άλλων σοβαρών προβλημάτων υγείας.
Χειρουργική
Η ριζική προστατεκτομή μπορεί να γίνει σήμερα είτε ανοικτά (με τομή) είτε ενδοσκοπικά (λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά). Αφαιρείται το σύνολο του προστάτη, μαζί με τις σπερματοδόχους κύστεις. Οι ενδοσκοπικές μέθοδοι υπερτερούν λόγω μικρότερης νοσηλείας και μετεγχειρητικού πόνου.
Ακτινοθεραπεία του προστάτη
Η ακτινοθεραπεία στοχεύει στη θανάτωση των καρκινικών κυττάρων και διακρίνεται στην εξωτερική ακτινοβολία και στη βραχυθεραπεία (εμφύτευση ραδιενεργών εμφυτευμάτων στον προστάτη).
ΜΗ ΕΝΤΟΠΙΣΜΕΝΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ
Οι θεραπευτικές επιλογές για τον προχωρημένο καρκίνο του προστάτη είναι η ορμονοθεραπεία και η χημειοθεραπεία.
Ορμονοθεραπεία
Στόχος της ορμονοθεραπείας είναι να σταματήσει την παραγωγή της τεστοστερόνης ή να την εμποδίζει να φτάσει στον προστάτη. Η ανάπτυξη τόσο των υγιών όσο και των καρκινικών κυττάρων του προστάτη εξαρτάται από την παρουσία της τεστοστερόνης. Αν δεν υπάρχει τεστοστερόνη, τα καρκινικά κύτταρα πεθαίνουν ή αναπτύσσονται πολύ αργά.
Η ορμονοθεραπεία έχει κάποιες παρενέργειες, οι οποίες συνήθως είναι καλά ανεκτές. Ενδεικτικά, οι πιο συχνές είναι η στυτική δυσλειτουργία, εξάψεις, οστεοπόρωση, μειωμένη ερωτική επιθυμία και αύξηση του σωματικού βάρους. Όταν χορηγείται για πολλά χρόνια, αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου.
Χημειοθεραπεία
Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται, όταν πλέον τα καρκινικά κύτταρα αποκτήσουν αντοχή στην ορμονοθεραπεία. Η νόσος σε αυτό το στάδιο είναι προχωρημένη και υπάρχουν μεταστάσεις στα οστά με πόνους. Η χημειοθεραπεία δεν είναι πολύ αποτελεσματική, για να δοθεί σε πρώιμο στάδιο. Σε αρρώστους με προχωρημένη όμως νόσο, είναι χρήσιμη, τόσο για την παράταση της ζωής όσο και για τη μείωση του πόνου στα οστά.
Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη είναι σήμερα εφικτή, μέσα από τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο. Έτσι, στους περισσότερους ασθενείς, ο καρκίνος διαγιγνώσκεται, όταν είναι εντοπισμένος, πριν δηλαδή δώσει μεταστάσεις.
